Triển khai thực hiện giáo dục STEM, AI trong giáo dục trung học
Giáo dục STEM là mô hình giáo dục dựa trên cách tiếp cận liên môn, giúp học sinh áp dụng kiến thức khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể. Quan điểm này về giáo dục STEM được thể hiện ngay trong yêu cầu cần đạt của các môn học thuộc lĩnh vực toán, khoa học, kĩ thuật và công nghệ. Chính vì lẽ này, triển khai bài dạy STEM cũng là một trong những giải pháp để thực hiện Chương trình GDPT 2018 và có tính liên thông ở các cấp học, cụ thể:
- Các chủ đề STEM trong chương trình môn học tích hợp ở giai đoạn giáo dục cơ bản như các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học, Tin học và Công nghệ (ở Tiểu học), môn Khoa học tự nhiên (ở Trung học cơ sở);
- Các chuyên đề dạy học về giáo dục STEM ở lớp 10, 11, 12; các hoạt động trải nghiệm dưới hình thức câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, trong đó có các hoạt động nghiên cứu STEM;
- Tính mở của CT GDPT 2018 cho phép một số nội dung giáo dục STEM, AI có thể được xây dựng thông qua chương trình giáo dục địa phương, kế hoạch giáo dục nhà trường; qua những chương trình, hoạt động STEM, AI được triển khai, tổ chức thông qua hoạt động xã hội hóa giáo dục.
- Giáo dục AI đã được triển khai ứng dụng trong các nhà trường, đặc biệt các trường THPT chuyên bước đầu sử dụng có hiệu quả cao.
Xác định tầm quan trọng của giáo dục STEM, ngay từ năm 2020, Sở đã có Công văn số 1732/SGDĐT-GDTrH ngày 28/8/2020 của Sở GDĐT về việc về triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học. Hằng năm căn cứ nhiệm vụ giáo trung học, Sở GDĐT yêu cầu các nhà trường tiếp tục triển khai thực hiện giáo dục STEM, AI; làm căn cứ để đánh giá chất lượng giáo dục của đơn vị.
Hiện nay, giáo dục STEM được triển khai với 03 hình thức: Bài học STEM, hoạt động trải nghiệm và hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật.
Giáo viên thiết kế các bài học STEM để triển khai trong quá trình dạy học các môn học thuộc chương trình giáo dục phổ thông theo hướng tiếp cận tích hợp nội môn hoặc tích hợp liên môn. Nội dung bài học STEM bám sát nội dung chương trình của các môn học nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông theo thời lượng quy định của các môn học trong chương trình. Học sinh thực hiện bài học STEM được chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu học tập để tiếp nhận và vận dụng kiến thức thông qua các hoạt động: lựa chọn giải pháp giải quyết vấn đề; thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu thiết kế; chia sẻ, thảo luận, hoàn thiện hoặc điều chỉnh mẫu thiết kế dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức thông qua hình thức câu lạc bộ hoặc các hoạt động trải nghiệm thực tế; được tổ chức thực hiện theo sở thích, năng khiếu và lựa chọn của học sinh một cách tự nguyện. Nhà trường có thể tổ chức các không gian trải nghiệm STEM trong nhà trường; giới thiệu thư viện học liệu số, thí nghiệm ảo, mô phỏng, phần mềm học tập để học sinh tìm hiểu, khám phá các thí nghiệm, ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong thực tiễn đời sống. Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức theo kế hoạch giáo dục hàng năm của nhà trường; nội dung mỗi buổi trải nghiệm được thiết kế thành bài học cụ thể, mô tả rõ mục đích, yêu cầu, tiến trình trải nghiệm và dự kiến kết quả. Ưu tiên những hoạt động liên quan, hoạt động tiếp nối ở mức vận dụng (thiết kế, thử nghiệm, thảo luận và chỉnh sửa) của các hoạt động trong bài học STEM theo kế hoạch dạy học của nhà trường.
Hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với các hoạt động tìm tòi, khám phá khoa học, kỹ thuật giải quyết các vấn đề thực tiễn; thông qua quá trình tổ chức dạy học các bài học STEM và hoạt động trải nghiệm STEM phát hiện các học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi học sinh tham gia nghiên cứu khoa học, kỹ thuật. Hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật được thực hiện dưới dạng một đề tài/dự án nghiên cứu bởi một cá nhân hoặc nhóm hai thành viên, dưới sự hướng dẫn của giáo viên hoặc nhà khoa học có chuyên môn phù hợp. Nhiều trường đã tổ chức ngày hội STEM hoặc cuộc thi khoa học, kỹ thuật tại đơn vị để đánh giá, biểu dương nỗ lực của giáo viên và học sinh trong việc tổ chức dạy và học, đồng thời lựa chọn các đề tài/dự án nghiên cứu gửi tham gia cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp trên.
Hiện nay, Bộ GDĐT chưa có văn bản cụ thể về việc triển khai AI nhưng nhiều cán bộ, giáo viên ở các trường THPT đã ứng dụng AI trong việc giảng dạy, sinh hoạt chuyên môn, quản lý giáo dục. AI được sử dụng để phân tích dữ liệu học tập của học sinh, cung cấp phản hồi ngay lập tức, tạo ra các tài nguyên giáo dục mới dựa trên thông tin thu thập được từ học sinh, giáo viên. Giáo viên sử dụng công nghệ giáo dục như phần mềm học trực tuyến để tạo tài liệu giảng dạy, bài tập dành riêng cho từng học sinh; sử dụng để theo dõi sự tiến bộ của học sinh. AI tự động tạo bài giảng, bài tập, tài liệu học tập dựa trên dữ liệu có sẵn, yêu cầu của giáo viên giúp tiết kiệm thời gian, sức lực của giáo viên. Ứng dụng AI, giáo viên tạo bài kiểm tra tự động dựa trên các quy tắc, yêu cầu được xác định trước. Thay vì dành thời gian để viết tay từng câu hỏi, giáo viên sử dụng các công cụ để tạo câu hỏi dựa trên kiến thức hiện có, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian.
Để nâng cao hiệu quả giáo dục STEM, AI trong giáo dục trung học, trong thời gian tới, Sở Giáo dục và Đào tạo tập trung vào các nhóm giải pháp sau:
- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, tranh thủ sự ủng hộ hưởng ứng từ phụ huynh để tạo sự đồng thuận trong triển khai thực hiện.
- Bồi dưỡng đội ngũ thực hiện công tác giáo dục STEM, AI trong trường học.
- Tăng cường việc phối hợp, chia sẻ với các tổ chuyên môn để tìm các nguồn tài liệu phục vụ công tác giáo dục STEM, AI trong trường học.
- Khuyến khích và tạo điều kiện cho giáo viên, học sinh nhất là các trường THPT chuyên sử dụng AI để khai thác và mở rộng kiến thức bài giảng, chuyên đề học tập, chuyên đề chuyên sâu để giảng dạy.
Sở sẽ tiếp tục đẩy mạnh, nhân rộng một số kinh nghiệm và mô hình giáo dục tiên tiến của giáo dục STEM, AI; tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học, luyện kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức, nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh, hướng dẫn học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu của “học” qua “hành” trong giáo dục STEM, AI.
- Đẩy mạnh sự hợp tác, hỗ trợ từ các cấp lãnh đạo, các trường đại học, Trung tâm Quốc tế khoa học và Giáo dục liên ngành, Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn,....và các đơn vị bạn hỗ trợ, nâng cao các sản phẩm STEM, AI trở thành các dự án KHKT. Tăng cường cơ sở vật chất cho các trường học, đặc biệt là các phòng thí nghiệm, thực hành có trang thiết bị hiện đại.
Sở Giáo dục và Đào tạo rất mong các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, các thành phần kinh tế - xã hội khác và gia đình hỗ trợ điều kiện cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, tài chính …. để các hoạt động trải nghiệm STEM, AI trong nhà trường được triển khai hiệu quả./.
- Các chuyên đề dạy học về giáo dục STEM ở lớp 10, 11, 12; các hoạt động trải nghiệm dưới hình thức câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, trong đó có các hoạt động nghiên cứu STEM;
- Tính mở của CT GDPT 2018 cho phép một số nội dung giáo dục STEM, AI có thể được xây dựng thông qua chương trình giáo dục địa phương, kế hoạch giáo dục nhà trường; qua những chương trình, hoạt động STEM, AI được triển khai, tổ chức thông qua hoạt động xã hội hóa giáo dục.
- Giáo dục AI đã được triển khai ứng dụng trong các nhà trường, đặc biệt các trường THPT chuyên bước đầu sử dụng có hiệu quả cao.
Xác định tầm quan trọng của giáo dục STEM, ngay từ năm 2020, Sở đã có Công văn số 1732/SGDĐT-GDTrH ngày 28/8/2020 của Sở GDĐT về việc về triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học. Hằng năm căn cứ nhiệm vụ giáo trung học, Sở GDĐT yêu cầu các nhà trường tiếp tục triển khai thực hiện giáo dục STEM, AI; làm căn cứ để đánh giá chất lượng giáo dục của đơn vị.
Hiện nay, giáo dục STEM được triển khai với 03 hình thức: Bài học STEM, hoạt động trải nghiệm và hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật.
Giáo viên thiết kế các bài học STEM để triển khai trong quá trình dạy học các môn học thuộc chương trình giáo dục phổ thông theo hướng tiếp cận tích hợp nội môn hoặc tích hợp liên môn. Nội dung bài học STEM bám sát nội dung chương trình của các môn học nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông theo thời lượng quy định của các môn học trong chương trình. Học sinh thực hiện bài học STEM được chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu học tập để tiếp nhận và vận dụng kiến thức thông qua các hoạt động: lựa chọn giải pháp giải quyết vấn đề; thực hành thiết kế, chế tạo, thử nghiệm mẫu thiết kế; chia sẻ, thảo luận, hoàn thiện hoặc điều chỉnh mẫu thiết kế dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức thông qua hình thức câu lạc bộ hoặc các hoạt động trải nghiệm thực tế; được tổ chức thực hiện theo sở thích, năng khiếu và lựa chọn của học sinh một cách tự nguyện. Nhà trường có thể tổ chức các không gian trải nghiệm STEM trong nhà trường; giới thiệu thư viện học liệu số, thí nghiệm ảo, mô phỏng, phần mềm học tập để học sinh tìm hiểu, khám phá các thí nghiệm, ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong thực tiễn đời sống. Hoạt động trải nghiệm STEM được tổ chức theo kế hoạch giáo dục hàng năm của nhà trường; nội dung mỗi buổi trải nghiệm được thiết kế thành bài học cụ thể, mô tả rõ mục đích, yêu cầu, tiến trình trải nghiệm và dự kiến kết quả. Ưu tiên những hoạt động liên quan, hoạt động tiếp nối ở mức vận dụng (thiết kế, thử nghiệm, thảo luận và chỉnh sửa) của các hoạt động trong bài học STEM theo kế hoạch dạy học của nhà trường.
Hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với các hoạt động tìm tòi, khám phá khoa học, kỹ thuật giải quyết các vấn đề thực tiễn; thông qua quá trình tổ chức dạy học các bài học STEM và hoạt động trải nghiệm STEM phát hiện các học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi học sinh tham gia nghiên cứu khoa học, kỹ thuật. Hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật được thực hiện dưới dạng một đề tài/dự án nghiên cứu bởi một cá nhân hoặc nhóm hai thành viên, dưới sự hướng dẫn của giáo viên hoặc nhà khoa học có chuyên môn phù hợp. Nhiều trường đã tổ chức ngày hội STEM hoặc cuộc thi khoa học, kỹ thuật tại đơn vị để đánh giá, biểu dương nỗ lực của giáo viên và học sinh trong việc tổ chức dạy và học, đồng thời lựa chọn các đề tài/dự án nghiên cứu gửi tham gia cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp trên.
Hiện nay, Bộ GDĐT chưa có văn bản cụ thể về việc triển khai AI nhưng nhiều cán bộ, giáo viên ở các trường THPT đã ứng dụng AI trong việc giảng dạy, sinh hoạt chuyên môn, quản lý giáo dục. AI được sử dụng để phân tích dữ liệu học tập của học sinh, cung cấp phản hồi ngay lập tức, tạo ra các tài nguyên giáo dục mới dựa trên thông tin thu thập được từ học sinh, giáo viên. Giáo viên sử dụng công nghệ giáo dục như phần mềm học trực tuyến để tạo tài liệu giảng dạy, bài tập dành riêng cho từng học sinh; sử dụng để theo dõi sự tiến bộ của học sinh. AI tự động tạo bài giảng, bài tập, tài liệu học tập dựa trên dữ liệu có sẵn, yêu cầu của giáo viên giúp tiết kiệm thời gian, sức lực của giáo viên. Ứng dụng AI, giáo viên tạo bài kiểm tra tự động dựa trên các quy tắc, yêu cầu được xác định trước. Thay vì dành thời gian để viết tay từng câu hỏi, giáo viên sử dụng các công cụ để tạo câu hỏi dựa trên kiến thức hiện có, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian.
Để nâng cao hiệu quả giáo dục STEM, AI trong giáo dục trung học, trong thời gian tới, Sở Giáo dục và Đào tạo tập trung vào các nhóm giải pháp sau:
- Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, tranh thủ sự ủng hộ hưởng ứng từ phụ huynh để tạo sự đồng thuận trong triển khai thực hiện.
- Bồi dưỡng đội ngũ thực hiện công tác giáo dục STEM, AI trong trường học.
- Tăng cường việc phối hợp, chia sẻ với các tổ chuyên môn để tìm các nguồn tài liệu phục vụ công tác giáo dục STEM, AI trong trường học.
- Khuyến khích và tạo điều kiện cho giáo viên, học sinh nhất là các trường THPT chuyên sử dụng AI để khai thác và mở rộng kiến thức bài giảng, chuyên đề học tập, chuyên đề chuyên sâu để giảng dạy.
Sở sẽ tiếp tục đẩy mạnh, nhân rộng một số kinh nghiệm và mô hình giáo dục tiên tiến của giáo dục STEM, AI; tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học, luyện kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức, nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh, hướng dẫn học sinh phương pháp tự học, tự nghiên cứu của “học” qua “hành” trong giáo dục STEM, AI.
- Đẩy mạnh sự hợp tác, hỗ trợ từ các cấp lãnh đạo, các trường đại học, Trung tâm Quốc tế khoa học và Giáo dục liên ngành, Trung tâm Khám phá Khoa học Quy Nhơn,....và các đơn vị bạn hỗ trợ, nâng cao các sản phẩm STEM, AI trở thành các dự án KHKT. Tăng cường cơ sở vật chất cho các trường học, đặc biệt là các phòng thí nghiệm, thực hành có trang thiết bị hiện đại.
Sở Giáo dục và Đào tạo rất mong các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, các thành phần kinh tế - xã hội khác và gia đình hỗ trợ điều kiện cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, tài chính …. để các hoạt động trải nghiệm STEM, AI trong nhà trường được triển khai hiệu quả./.
Những tin cũ hơn
Xem nội dung: Tại đây!
Thống kê truy cập
- Đang truy cập76
- Hôm nay5,419
- Tháng hiện tại215,897
- Tổng lượt truy cập28,612,278